زلزله در بانک مرکزی/ همتی نیامده قیمت را شکست
المیرابابایی: اعلام نام عبدالناصر همتی به عنوان رئیسکل جدید بانک مرکزی، کافی بود تا بازار ارز که روز گذشته مرز ۱۴۴ هزار تومان را پشت سر گذاشته بود، در یک عقبنشینی معنادار به محدوده ۱۳۷ هزار تومان سقوط کند که این واکنش سریع، نشان از اعتماد مجدد فعالان اقتصادی به مدیری دارد که پیش از این در اوج تحریمها، توانایی خود را در مهار تلاطمات نشان داده است.
انتشار خبر بازگشت عبدالناصر همتی به ساختمان میرداماد، شوک مثبتی را به بازاری تزریق کرد که در روزهای اخیر زیر بار سنگین نوسانات، کمر خم کرده بود. این تغییر در رأس نهاد سیاستگذار پولی، نه تنها یک جابهجایی مدیریتی، بلکه پیامی روشن برای تغییر ریل اقتصادی کشور تلقی میشود.
پس از هفتهها التهاب در بازار ارز و ثبت رکوردهای نگرانکننده در قیمت دلار، سرانجام طلسم تغییر در بانک مرکزی شکسته شد. انتصاب عبدالناصر همتی به عنوان رئیسکل جدید، در حالی صورت میگیرد که کارشناسان، رویکرد بوروکراتیک و سیاستهای انفعالی محمدرضا فرزین را عامل اصلی بنبست فعلی میدانستند.
۱. شوک درمانی دلار؛ واکنش سبز بازار به همتی
تنها دقایقی پس از تایید خبر انتصاب همتی، بازار ارز که روز گذشته مرز ۱۴۴ هزار تومان را لمس کرده بود، با عقبنشینی معناداری مواجه شد و به محدوده ۱۳۷ هزار تومان بازگشت. این ریزش قیمت، بیش از آنکه حاصل مداخله ارزی باشد، ناشی از تعدیل انتظارات تورمی است. بازار بر این باور است که همتی با اشراف بر قواعد بازی در بازار آزاد و اعتقاد به واقعگرایی اقتصادی، میتواند فنر فشردهشده ارز را مدیریت کند.
چرا تغییر اجتنابناپذیر بود؟
منتقدان فرزین معتقدند اصرار وی بر سیاست «تثبیت دستوری» و فاصله گرفتن نرخ نیما از بازار آزاد، نهتنها مانع رشد دلار نشد، بلکه باعث رانتخواری گسترده و سرکوب صادرات گردید. غیبتهای اخیر وی در جلسات کلیدی و عدم پاسخگویی شفاف به افکار عمومی در اوج بحران، اعتماد فعالان اقتصادی را سلب کرده بود. در مقابل، همتی به عنوان چهرهای شناخته میشود که در سختترین دوران تحریمی (۹۷ تا ۱۴۰۰) سکان بانک مرکزی را در دست داشت و سابقه اقدامات جسورانهای مانند ادغام بانکهای نظامی و اصلاح نظام بانکی را در کارنامه دارد.
بازگشت همتی به معنای بازگشت «فرماندهی واحد اقتصادی» است درحالیکه بازار امیدوار است با حضور او، سیاستهای چندگانه ارزی اصلاح شده و بانک مرکزی از یک نهاد منفعل به یک بازیگر فعال در مدیریت نقدینگی تبدیل شود.
انتصاب همتی نشاندهنده آن است که دولت پزشکیان دریافته برای عبور از طوفان فعلی، به مدیری با «ایده و جسارت» نیاز دارد، نه صرفاً یک «کارگزار اداری».
تغییر، نوری در انتهای تونل تاریک نوسانات ارزی است و اگر همتی بتواند همانگونه که در ساعات نخست ورودش بازار را آرام کرد، در میانمدت نیز ساختارها را اصلاح کند، میتوان به ثبات نسبی در معیشت مردم امیدوار بود.
